Hoogwater in het VIZIER

Bij naderend hoogwater is het van belang om tijdig op de hoogte te zijn, de juiste beslissingen te kunnen nemen en bijbehorende acties en maatregelen tijdig en volledig uit te voeren. Minke Wuis blikt in deze blog terug op het hoogwater  van 1995 en beschrijft hoe het geautomatiseerd calamiteitendraaiboek VIZIER tegenwoordig het calamiteitenteam van diverse waterschappen bij naderend hoogwater kan ondersteunen.

Begin februari was het 25 jaar geleden dat het hoogwater van 1995 is opgetreden. In de Nederlandse rivieren traden extreem hoge waterstanden op en werden uit voorzorg honderdduizenden bewoners uit de Betuwe en Limburg geëvacueerd.

Hoogwater 1995

Bij het hoogwater in 1995 raakten de dijken verzwakt door verschillende faalmechanismen zoals piping (waarbij water via een zandlaag onder de dijk doorstroomt en daarbij uiteindelijk dijkmateriaal kan wegstromen en de dijk kan instorten) en afschuiving (waarbij een deel van de dijk verzakt en verschuift). Sinds 1995 (en ook de komende jaren) wordt er veel geïnvesteerd in het versterken van de dijken waarbij de dijken extreme afvoeren en waterstanden (hoger dan in 1995) moeten aankunnen. Dit gebeurt onder andere in dijkversterkingsprogramma’s maar ook in programma’s als ‘Ruimte voor de rivier’. Bij een naderend hoogwater zijn er – naast dat de dijken op volle sterkte moeten zijn – ook verschillende maatregelen die moeten worden uitgevoerd om de dijken in stand te houden en zwakke schakels in de kering te voorkomen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het plaatsen van schotbalken in coupures, het afsluiten van kunstwerken in de dijken, het opschalen van de dijkwachten en calamiteitenorganisatie van het waterschap en het instellen van extra veiligheidsmaatregelen en controles bij kunstwerken in kering.

In 1993 en 1995 waren de waterschappen minder groot dan nu en verliep de communicatie via korte lijnen. Medewerkers traden op in een vertrouwd gebied. De portofoon speelde een hoofdrol in de contacten tussen veld en kantoor, er waren nog geen smartphones voor dit werk! Het was dus wel een uitdaging om vanuit het veld het beeld van een schade goed te beschrijven voor de specialisten op kantoor. En om bij te houden waar precies welke maatregelen werden uitgevoerd. Daarnaast werd het sluiten van kunstwerken ook gedaan op basis van de kennis van dijkbeheerders of papieren draaiboeken. Jaap Bronsveld – vakspecialist Waterkeringen bij Waterschap Rivierenland

VIZIER – Tijdige informatie voor besluiten en acties

Bij naderend hoogwater is het van belang om tijdig op de hoogte te zijn, de juiste beslissingen te kunnen nemen en bijbehorende acties en maatregelen tijdig en volledig uit te voeren. Dit kan bijdragen aan het zoveel mogelijk beperken van overlast en schade door hoogwater.

VIZIER, een geautomatiseerd calamiteitendraaiboek, is ontwikkeld door Waterschap Rivierland, Waterschap Aa en Maas, Axxerion en HydroLogic. VIZIER ondersteunt de waterschappen bij de opschaling en opvolging van calamiteiten, bijvoorbeeld als gevolg van hoogwater op de rivieren.

VIZIER monitort continu de waterstanden en waterstandsverwachtingen op de grote rivieren in het beheersgebied van o.a. Waterschap Rivierenland. Op deze manier kan het waterschap een naderend hoogwater zien aankomen en zich optimaal voorbereiden. VIZIER informeert gebruikers op basis van feitelijke watersysteeminformatie en toont maatregelen en acties die genomen moeten worden, zoals het opschalen van de calamiteitenorganisatie, het sluiten van coupures en het inzetten van dijkwachten. Kijk hier voor meer informatie over VIZIER.

Naast het monitoren van de waterstanden en waterstandsverwachtingen is het van belang om regelmatig een hoogwatersituatie met bijbehorende draaiboeken en calamiteitenplannen te oefenen. Door regelmatig te oefenen is de waterbeheerder beter voorbereid en is de kans groter dat het goed gaat op het moment dat het echt nodig is.

De nieuwe hoogwaterapplicatie VIZIER biedt een prachtige sprong vooruit. Automatische adviezen voor het sluiten van kunstwerken op basis van waterstanden van Rijkswaterstaat. Schadebeelden uit het veld komen binnen 10 minuten op kantoor, voorzien van een nauwkeurige beschrijving. Deskundigen kunnen daar analyses aan toevoegen en maatregelen aan koppelen die vanzelf bij de verantwoordelijken binnenkomen. En VIZIER geeft waarschuwingen als iemand niet aan zijn taak toekomt. Voor grote gebieden is zo het overzicht voorhanden! Jaap Bronsveld – vakspecialist Waterkeringen bij Waterschap Rivierenland

VIZIER Dashboard met kaartenoverzicht objecten, waterstanden, waarschuwingen en taken-lijst.

Hoge waterstanden op de rivier, zoals in 1995 zijn opgetreden, kunnen we met VIZIER niet voorkomen, maar de moderne technologie zorgt ervoor om tijdig alle noodzakelijke maatregelen en acties rondom de kering efficiënt uit te voeren. Met dit product hebben we hoogwater tijdig in het VIZIER en zorgen we voor een veilig rivierengebied.